اشاره: برخی مترجمان حرف «اِنَّ» را به «همانا» یا «به‌درستی که» و عباراتی ازاین‌دست برمی‌گردانند. اما آیا این کار ضروری است؟ در یادداشت حاضر، این موضوع را در ترجمۀ آیۀ ۱۶ از سورۀ آل‌عمران بررسی می‌کنم.
«رَبَّنا إنَّنا آمَنّا فَٱغفِر لَنا ذُنوبَنا وَقِنا عَذابَ النّار»
(آل‌عمران: ۱۶)
خدایا، ما ایمان آوردیم. تو هم گناهانمان را بپوشان و از عذاب جهنم حفظمان کن.
(ترجمۀ علی ملکی)
آیا «إنَّ» را باید ترجمه کرد؟ چگونه؟ دربارۀ ترجمه کردن یا نکردن «إنَّ» در ابتدای جمله، دو دیدگاه عمده وجود دارد: نخست، ترجمه‌کردن آن به «همانا»، «قطعاً»، «به‌درستی که» و مواردی ازاین‌دست، که ظاهراً دیدگاه قدماست؛ دوم، ترجمه‌نکردن آن، که گویا مترجمانِ امروز بیشتر به آن مایل‌اند. بااین‌همه شاید بتوان موضوع این دوگانه را قدری بسط داد و به‌صورت تفصیلی‌تر بررسید. برای مثال، می‌توان میان متون کهن یا کلاسیک، و متون معاصر تفاوت قائل شد. همچنین می‌توان لحنِ به‌کاررفته در ترجمه را، که متناسب با مخاطب فرضی انتخاب شده است، در این انتخاب دخیل دانست. نیز ممکن است در جایی از یک متن، ترجمۀ این حرف ضروری به نظر برسد و در جای دیگر خیر.
به‌هرروی، در ترجمه‌های موجود از قرآن کریم نیز مترجمان روش یکسانی در پیش نگرفته‌اند. به‌عنوان مثال، در همین آیه، انصاریان از «قطعاً» استفاده کرده است و صادقی تهرانی از «بی‌گمان» و قرائتی از «به‌راستی»، درحالی‌که آیتی، بهرام‌پور، خرمدل، خرمشاهی و… چنین نکرده‌اند. الهی قمشه‌ای هم که «إنَّنا آمَنّا» را در ترجمۀ خود جا انداخته است: «پروردگارا، (به کَرم خود) گناهان ما ببخش و ما را از عذاب جهنم نگاه دار.»
سؤالی که در اینجا می‌توان از گروه دوم پرسید این است: اگر در این آیه نباید «إنَّ» را ترجمه کرد، پس اساساً چرا چنین ساختاری (حرف شبیه به فعل و اسم و خبر) در آیه به کار رفته؟ این در حالی است که در تعابیری بسیار مشابه، چنین ساختاری به چشم نمی‌خورد: «رَبَّنا آمَنّا فَٱغفِر لَنا وَٱرحَمنا» (مؤمنون: ۱۰۹) و «رَبَّنا آمَنّا بِما أَنزَلت» (آل‌عمران: ۵۳).
دربارۀ ترجمۀ فعل امر «ق» پیش‌ازاین توضیح دادم (رک. شمارۀ ۱).
حاشیه: فیض کاشانی در ابتدای قصیده‌ای با عنوان «توبۀ آدم و قبول آن» چنین می‌سراید:
آدم قبول کرد و دگر توبه تازه کرد
از روی عجز و گفت که اِغفِر ذُنوبَنا
امید مجد نیز در ترجمۀ منظوم خود چنین آورده:
كسانى كه گويند با كبريا
كه ماييم مؤمن به تو اى خدا
ببخشا گناهان ما اى غفور
ز سوزنده آتش نگه دار دور