یکی از مکتوبات منتسب به خواجه نصیرالدین طوسی نامه‌ای است کوتاه که، به‌نقل برخی منابع، خواجه آن را به‌فرمان هولاکو خان هنگام یکی از فتوحات وی نوشته است. در این نوشتار ضمن اشاره به دو روایت از ماجرای نگارش این نامه، اندکی در زوایای متن آن کاوش می‌کنم.

دربارۀ پیوند زبان و ادبیات فارسی با زبان و ادبیات عربی، از گذشته تا امروز بسیار گفته‌اند و نوشته‌اند. بااین‌همه به نظر می‌رسد که در این باره همچنان بتوان پرسش‌هایی تازه پیش کشید. عضویت وابستۀ چهار شخصیت علمی و فرهنگی عرب در نخستین فرهنگستان ایران شاید یکی از رخدادهای برجسته در روابط فارسی‌ــ‌عربیِ دوران معاصر باشد. شاید بتوان با معرفی این شخصیت‌ها، بر بخش کوچکی از این رخداد تاریخی پرتو افکند. این نوشتار با چنین قصدی به نگارش درآمده است.