آیا ویراستاران میتوانند در فرایند تولید کتاب صوتی نقشآفرینی کنند؟ در این یادداشت کوشیدهام به این پرسش پاسخ دهم. در ضمن این پاسخگویی، نسخههایی صوتی از بوستان و گلستان سعدی را نیز از دید ویراستارانه بررسیدهام.
باوجود فراگیرشدن استفاده از رایانه در فرایند تولید کتاب، آیا ویرایش روی کاغذ همچنان منطقی است؟ برخلاف تصورِ بسیاری از ما ویراستاران، پاسخ شماری از ناشران به این پرسش مثبت است. بهعنوان ویراستاری که از گذشته تا امروز کتابهایی را روی کاغذ ویرایش کرده و میکند، در این یادداشتِ کوتاه، از تجربۀ شخصیام دراینباره خواهم گفت.
ویرایش سخنرانی ریزهکاریهای خودش را دارد. ازآنجاکه بسیاری از سخنرانان به کاربرد شعر در سخنانشان علاقه دارند و در این کار عموماً متکی به حافظه هستند، شاید بتوان گفت یکی از وظایفی که ویراستار چنین متونی به عهده دارد بررسی دقیق اشعار است. در این یادداشت کوتاه، تجربهای مرتبط را به اشتراک گذاشتهام.
فارسیزبانان برای اشاره به الکتریسیته از واژۀ عربی «برق» استفاده میکنند. در مقابل، عربیزبانان برای این منظور، واژۀ فارسی «کهربا» را به کار میگیرند. آیا از این جفتواژگان باز هم هست؟ دکتر محمد محمدی، استاد فقید دانشگاه تهران و دانشآموختۀ زبان و ادبیات عربی در دانشگاه آمریکایی بیروت در مقالهای به این تبادل واژگانی پرداخته است: «چند مورد که در زبان عربی کلمۀ فارسی و در زبان فارسی کلمۀ عربی به کار میرود.» اینجا این مقالۀ قدیمی را گزارش کرده و گزیدهای از آن را آوردهام.
اشاره: در صفحهکلید فارسی برای درج «أ» و «إ» (همزۀ قطع) ترکیبهای پیشفرضی در نظر گرفته شده،…
صفحهکلیدی که در ویندوز بهصورت پیشفرض برای فارسی در نظر گرفته شده برای استفادۀ ویراستارها چندان مناسب نیست. راهحلهای مختلفی برای بهبود کارایی این صفحهکلید وجود دارد. در این نوشته، یکی از آنها را که حدود سه سال است از آن استفاده میکنم، معرفی کردهام: استفاده از کیبرد یا صفحهکلیدی با عنوان تریلیاوت بهار.
برای کسانی که با زبانشناسی آشنایی چندانی ندارند، مقالۀ «دربارۀ فارسی دری و فارسی دریوری» از داریوش آشوری شاید شروع خوبی باشد. او در این مقالۀ دوشمارهای، با زبانی انتقادی، هم به رابطۀ زبان و فرهنگ پرداخته، هم تحلیلهایی تاریخی و جامعهشناختی به دست داده و هم دربارۀ زبانپیرایی و واژهسازی سخن گفته است. اینجا این مقالۀ قدیمی را گزارش کردهام و گزیدهای از آن را هم آوردهام.
در این نوشته از ویراستارباشی و نقطۀ شروعش گفتهام. بعد بهاختصار، سرگذشتش را تعریف کردهام. سرآخر هم از «فصل دوم» فعالیتهایش حرف زدهام.